Dzieci trzy i cztero – letnie szybko ulegają zmęczeniu i równie szybko regenerują siły. Ich umiejętność koncentracji uwagi jest bardzo krótka, dlatego wszelki wysiłek umysłowy przewidziany musi być na krótki czas i powinien być przeplatany odpoczynkiem. Bardzo ważne jest, by dokonuywać częstych zmian rodzaju aktywności dziecka.Dzieci trzyletnie chętnie bawią się samotnie, ale też chętnie przebywają obok innych dzieci. Z czasem nawiązują coraz bliższe relcje koleżeńskie.

Rozwój somatyczny i aktywność ruchowa

W tym okresie układ szkieletowy jest bardzo wrażliwy i giętki. Stawy cechuje duża ruchomość, wiązadła są słabe i rozciągliwe, poobnie mięśnie. Przez to, często dzieci są niewytrzymałe na wysiłek fizyczny. Męczy je jednostajna pozycja oraz monotonny i dłużej trwający ruch.

Rozwój emocjonalny i społeczny

Dzieci w tym wieku przeżywają bardzo dużo różnorodnych i silnych emocji. Tak jak szybko i gwałtownie się one pojawiają, tak szybko mogą zniknąć lub zamienić się w inne. Zmartwione i zapłakane dziecko za chwilę cieszy się i śmieje. Dzieci nie potrafią maskować emocji. Uzewnętrzniają je w zachowaniu, krzyku, słowach i ruchu.

W wieku czterech lat dzieci zaczynają lepiej rozumieć własne emocje i ich przyczyny. Nadal ich ekspresja jest silna i wyraźna, a zmienność częsta. W tym wieku silnie przeżywaną emocją jest lęk. Rozładowanie napięć emocjonalnych odbywa się przez: ssanie palca podczas snu, pobudzenie motoryczne (dziecko ucieka, kopie, pluje, obgryza paznokcie, dłubie w nosie, robi miny) i pobudzenie werbalne (przechwalanie się, używanie brzydkich słów). W wieku czterech lat wzrasta stopień złosci i agresji. Czterolatki są bardzo trudne do opanowania społecznego. Uwielbiają się przeciwstawiać poleceniom rodziców.

Sprawność komunikacyjna

Trzyletnie dzieci rozumieją skierowane do nich wypowiedzi. Zasób ich słownictwa jest niewielki, mowa ma charakter sytuacyjny. Dziecko potrafi budować proste zdania. W tym okresie następuje bardzo silny wzrost słownictwa i częstości porozumiewania się przy ciągle mniejszej sprawności aparatu mowy. Powstają dysproporcje pomiędzy tym co dziecko chciałoby przekazać, a tym co może powiedzieć. W tym czasie często spotykamy tzw. fizjologiczne jąkanie, na które nie należy zwracać uwagi.

Moralność i osobowość dziecka

Rozwój moralny polega na przyswajaniu różnorodnych reguł i form postępowania oraz zastosowaniu ich w stosunkach międzyludzkich. Małe dziecko nie ma wrodzonego poczucia dobra i zła. W tym czasie dziecko przyjmuje określone normy i zasady narzucone mu przez dorosłych. Przestrzega ich nie dlatego, że uważa zachowanie norm za wartościowe, ale dlatego by sprostać wymaganiom dorosłych.

Rozwój poznawczy

Myślenie wchodzi w fazę myślenia konkretno-wyobrażeniową. W związku z tym słowom skierowanym do dzieciom w tym wieku powinno towarzyszyć działanie. Dziecko czteroletnie zaczyna pojmować czas.

Trzylatek potrafi

• myć ręce i twarz nie mocząc ubrania i wycierać je ręcznikiem
• samodzielnie jeść
• schodzić i wychodzić po schodach
• załatwiać potrzeby fizjologiczne (przyjmuje się, że moczenie nocne może trwać do 5/6 r.ż.)
• dopasowywać kształty i rozpoznawać takie same i różniące się
• rozumieć takie określenia jak: nad, pod, na, z tyłu
• wymawiać głoski: p, b, m, f, t, d, k, g, ś, dź, ń, ć, h, s, c, z
• odróżnić pismo od tego co nim nie jest

Czterolatek potrafi:

• kopiować koło, krzyżyk, szyny, umiarkowanie – litery
• rozróżniać podstawowe barwy
• podskakiwać na jednej nodze
• umyć zęby
• narysować człowieka z rękami, nogami i głową
• samodzielnie się ubrać i rozebrać pod nadzorem
• wymawiać głoski: sz, cz, rz, dż